Oorspronkelijk gepubliceerd in Medium Hallo! Mijn naam is Anna Mae Lamentillo en ik ben trots afkomstig uit de Filipijnen, een land dat rijk is aan culturele diversiteit en natuurlijke wonderen, waarvan ik alle 81 provincies heb bezocht. Als lid van de Karay-a etnolinguïstische groep, een van de 182 inheemse groepen in ons land, heb ik een diepgeworteld waardering voor ons erfgoed en onze tradities. Mijn reis is gevormd door ervaringen, zowel thuis als in het buitenland, terwijl ik mijn studie volgde in de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk, en mij onderdompelde in verschillende culturen en perspectieven. In de loop der jaren heb ik veel hoeden gedragen — als ambtenaar, journalist en ontwikkelingswerker. Mijn ervaringen met organisaties zoals UNDP en FAO hebben mij blootgesteld aan de harde realiteit van natuurrampen, zoals de verwoestende impact van Typhoon Haiyan, die het leven kostte aan 6.300 mensen. Tijdens mijn tijd in Tacloban en de omliggende gebieden kwam ik verhalen tegen van zowel veerkracht als tragedie, zoals het aangrijpende dilemma van een jonge man, een vierdejaarsstudent die drie maanden voor zijn afstuderen met zijn vriendin studeerde voor zijn examens. Het zou de laatste kerst zijn dat ze afhankelijk waren van hun toelages. Ze wisten niet wat een tsunami betekende en gingen gewoon door met wat ze van plan waren — studeren. Ze droomden ervan om samen te reizen na hun afstuderen. Het zou de eerste keer zijn. Ze hadden nooit eerder geld om uit te geven. Maar over drie maanden, dachten ze, zou alles in orde komen. Ze moesten nog maar een paar maanden wachten. Tenslotte hadden ze al vier jaar gewacht. Wat hij niet had verwacht, was het feit dat de storm [Typhoon Haiyan] zo sterk zou zijn dat hij moest kiezen tussen het redden van zijn vriendin en haar éénjarige nichtje. Maandenlang staarde hij verlangend naar de zee, op exact dezelfde plek waar hij zijn vriendin had gevonden, met een stuk gegalvaniseerd ijzer dat door haar buik was gestoken. Deze ervaringen benadrukten het belang van onderwijs, voorbereiding en gemeenschapsveerkracht in het gezicht van milieut uitdagingen. Gemotiveerd door deze ontmoetingen, leidde ik een driedelige strategie om klimaatverandering tegen te gaan en ons milieu te beschermen. Via innovatieve platforms zoals NightOwlGPT , GreenMatch en Carbon Compass stellen we individuen en gemeenschappen in staat om proactieve stappen te zetten richting duurzaamheid en veerkracht. NightOwlGPT benut de kracht van AI om taalbarrières te overbruggen en mensen in staat te stellen vragen te stellen in hun lokale dialecten, wat inclusiviteit en toegankelijkheid van informatie bevordert. Of het nu via spraakinvoer of typen is, gebruikers ontvangen directe vertalingen die gesprekken tussen verschillende talen overbruggen. Ons model kan nu effectief communiceren in het Tagalog, Cebuano en Ilokano, maar we hopen uit te breiden naar alle 170 talen die in het land worden gesproken. GreenMatch is een innovatief mobiel platform dat de kloof overbrugt tussen individuen en bedrijven die hun koolstofvoetafdruk willen compenseren en de grassroots milieuprojecten die essentieel zijn voor de gezondheid van onze planeet. Het stelt inheemse en lokale groepen in staat om grassroots projecten in te dienen en te profiteren van koolstofcompensatie, waardoor degenen die het meest door klimaatverandering worden getroffen ondersteuning ontvangen. Ondertussen biedt Carbon Compass individuen de tools om steden te navigeren terwijl ze hun koolstofvoetafdruk verminderen, en bevordert het milieuvriendelijke praktijken en duurzaam leven. Tot slot nodig ik jullie allemaal uit om de handen ineen te slaan in onze gezamenlijke reis naar een groenere, duurzamere toekomst. Laten we samenwerken om onze planeet te beschermen, onze gemeenschappen te versterken en een wereld te bouwen waar elke stem wordt gehoord en elk leven wordt gewaardeerd. Dank jullie voor jullie aandacht en jullie inzet voor positieve verandering. Samen kunnen we een verschil maken.

Oorspronkelijk gepubliceerd in Apolitical Stel je voor dat je onmiddellijk je stem verliest. De mogelijkheid om te communiceren met de mensen om je heen—weg. Geen gedachten meer delen, gevoelens uitdrukken of deelnemen aan gesprekken. Plotseling zijn de woorden die ooit moeiteloos vloeiden, gevangen binnenin jou, zonder enige uitweg. Het is een angstaanjagend vooruitzicht, een scenario dat de meesten van ons moeilijk kunnen voorstellen. Maar voor miljoenen mensen over de wereld is deze situatie een harde realiteit—niet omdat ze fysiek hun stem hebben verloren, maar omdat hun taal aan het verdwijnen is. Als oprichter van NightOwlGPT heb ik ontelbare uren besteed aan het worstelen met de implicaties van deze stille crisis. Talen zijn de vaartuigen van onze gedachten, emoties en culturele identiteiten. Het is hoe we onszelf uitdrukken, verbinding maken met anderen en kennis van generatie op generatie doorgeven. Toch blijkt uit het Ethnologue-rapport van 2023 dat bijna de helft van de 7.164 levende talen ter wereld in gevaar is. Dat zijn 3.045 talen die het risico lopen voor altijd te verdwijnen, mogelijk binnen de komende eeuw. Stel je voor dat je niet alleen je stem verliest, maar ook de collectieve stem van je gemeenschap, je voorouders en het cultureel erfgoed dat je definieert. Taaluitsterving gaat niet alleen over het verliezen van woorden; het gaat over het verliezen van complete wereldbeelden, unieke perspectieven op het leven en onvervangbare culturele kennis. Wanneer een taal sterft, verdwijnen ook de verhalen, tradities en wijsheden die er door de eeuwen heen in zijn geweven. Voor de gemeenschappen die deze bedreigde talen spreken, is het verlies diepgaand en persoonlijk. Het is niet alleen een kwestie van communicatie—het is een kwestie van identiteit. De Digitale Kloof: Een Moderne Barrière In de huidige geglobaliseerde wereld verergert de digitale kloof het probleem van taaluitsterving. Terwijl de technologie vordert en digitale communicatie de norm wordt, blijven talen die geen digitale representatie hebben, achter. Deze digitale kloof creëert een barrière voor deelname aan het wereldwijde gesprek en isoleren de sprekers van bedreigde talen verder. Zonder toegang tot digitale bronnen in hun moedertaal, vinden deze gemeenschappen zichzelf uitgesloten van de educatieve, economische en sociale kansen die het digitale tijdperk biedt. Stel je voor dat je het internet, sociale media of moderne communicatietools niet kunt gebruiken omdat ze jouw taal niet ondersteunen. Voor miljoenen mensen is dit geen hypothetisch scenario—het is hun dagelijkse realiteit. Het gebrek aan digitale middelen in bedreigde talen betekent dat deze gemeenschappen vaak losgekoppeld zijn van de rest van de wereld, wat het nog moeilijker maakt om hun linguïstisch erfgoed te behouden. Het Belang van het Behouden van Linguïstische Diversiteit Waarom zouden we ons moeten bekommeren om het behoud van bedreigde talen? Is de wereld niet steeds meer met elkaar verbonden door wereldtalen zoals het Engels, Mandarijn of Spaans? Hoewel het waar is dat deze talen wijdverspreid zijn, is linguïstische diversiteit van vitaal belang voor de rijkdom van de menselijke cultuur. Elke taal biedt een unieke lens om de wereld te bekijken en draagt bij aan ons collectieve begrip van het leven, de natuur en de samenleving. Talen bevatten binnenin de kennis van ecosystemen, geneeskrachtige praktijken, landbouwtechnieken en sociale structuren die door de eeuwen heen zijn ontwikkeld. Inheemse talen bevatten vaak gedetailleerde kennis over lokale omgevingen—kennis die onschatbaar is, niet alleen voor de gemeenschappen die deze talen spreken, maar voor de mensheid als geheel. Het verlies van deze talen betekent het verlies van deze kennis, op een moment dat we diverse perspectieven nodig hebben om wereldwijde uitdagingen zoals klimaatverandering en duurzame ontwikkeling aan te pakken. Bovendien bevordert linguïstische diversiteit creativiteit en innovatie. Verschillende talen stimuleren verschillende manieren van denken, probleemoplossing en verhalen vertellen. Het verlies van een taal vermindert het creatieve potentieel van de mensheid, waardoor onze wereld een minder levendige en minder fantasierijke plek wordt. De Rol van Technologie bij Taalbehoud Geconfronteerd met zo'n ontmoedigende uitdaging, hoe kunnen we werken aan het behoud van bedreigde talen? Technologie, die vaak wordt gezien als een schuldige in de erosie van linguïstische diversiteit, kan ook een krachtig hulpmiddel zijn voor behoud. Digitale platforms die taalonderwijs, vertaling en culturele uitwisseling ondersteunen, kunnen helpen om bedreigde talen levend en relevant te houden in de moderne wereld. Dit is de drijvende kracht achter NightOwlGPT . Ons platform maakt gebruik van geavanceerde AI om realtime vertaling en taalonderwijs in bedreigde talen te bieden. Door deze diensten aan te bieden, helpen we de digitale kloof te overbruggen, zodat sprekers van bedreigde talen toegang hebben tot dezelfde digitale middelen en kansen als sprekers van meer gesproken talen. Deze tools behouden niet alleen talen, maar versterken ook gemeenschappen door hen de mogelijkheid te geven om te communiceren en deel te nemen aan het mondiale digitale landschap. Bovendien kan technologie de documentatie en archivering van bedreigde talen vergemakkelijken. Door middel van audio- en video-opnamen, geschreven teksten en interactieve databases kunnen we uitgebreide archieven van deze talen creëren voor toekomstige generaties. Deze documentatie is cruciaal voor linguïstisch onderzoek, onderwijs en het voortdurende gebruik van deze talen in het dagelijks leven. Gemeenschappen Versterken door Taalbehoud Uiteindelijk gaat het behoud van bedreigde talen niet alleen om het redden van woorden—het gaat om het versterken van gemeenschappen. Wanneer mensen de middelen hebben om hun talen te onderhouden en te revitaliseren, hebben ze ook de middelen om hun culturele identiteit te behouden, hun gemeenschappen te versterken en ervoor te zorgen dat hun stemmen gehoord worden in het mondiale gesprek. Stel je de trots voor van een jongere die hun voorouderlijke taal leert via een app, en zo verbinding maakt met hun erfgoed op een manier die vorige generaties niet konden. Stel je een gemeenschap voor die digitale platforms gebruikt om hun verhalen, tradities en kennis met de wereld te delen. Dit is de kracht van taalbehoud—het gaat erom mensen hun stem terug te geven. Conclusie: Een Oproep tot Actie Dus stel je voor dat je onmiddellijk je stem verliest. Hoe zou je daarmee omgaan? Voor miljoenen mensen is dit geen kwestie van verbeelding maar van overleven. Het verlies van een taal is het verlies van een stem, een cultuur en een manier van leven. Het is aan ons allemaal—overheden, onderwijsinstellingen, technologen en wereldburgers—om actie te ondernemen. Door initiatieven te ondersteunen die linguïstische diversiteit behouden en de digitale kloof overbruggen, kunnen we ervoor zorgen dat elke stem wordt gehoord, elke cultuur wordt gewaardeerd en elke taal blijft bijdragen aan onze wereld. Bij NightOwlGPT geloven we dat het verliezen van je stem niet het einde van het verhaal hoeft te zijn. Samen kunnen we een nieuw hoofdstuk schrijven—een hoofdstuk waarin elke taal, elke cultuur en elke persoon een plek heeft in het mondiale verhaal.

Oorspronkelijk gepubliceerd in Manila Bulletin Onze archipelstaat is rijk aan cultuur die net zo divers is als onze eilanden. Het is de thuisbasis van vele inheemse gemeenschappen die ook hun eigen taal hebben. Volgens Ethnologue heeft de Filipijnen zelfs 175 levende inheemse talen, die worden gecategoriseerd op basis van hun vitale status. Van de 175 talen die nog leven, zijn er 20 “institutioneel,” dat wil zeggen dat ze worden gebruikt en onderhouden door instellingen buiten het huis en de gemeenschap; de 100 die als “stabiel” worden beschouwd, worden niet door formele instellingen ondersteund, maar zijn nog steeds de norm in huis en gemeenschap, waardoor kinderen ze blijven leren en gebruiken; terwijl 55 als “bedreigd” worden beschouwd, of niet langer de norm zijn die kinderen leren en gebruiken. Er zijn twee talen die al “uitgestorven” zijn. Dit betekent dat ze niet langer worden gebruikt en dat niemand een gevoel van etnische identiteit heeft dat aan deze talen is verbonden. Ik vraag me af wat er met de cultuur en traditionele kennis is gebeurd die aan die talen zijn verbonden. We kunnen alleen hopen dat ze genoeg zijn gedocumenteerd om althans deel uit te maken van onze geschiedenis- en cultuurboeken. Als we falen in het behouden en bevorderen van de 55 bedreigde talen in ons land, zal het niet lang duren voordat ze ook uitsterven. Er zijn internationale verdragen met betrekking tot de rechten van inheemse talen die de Filipijnen door de decennia heen heeft aangenomen. Deze kunnen programma’s ondersteunen die nieuwe vitaliteit kunnen geven aan talen die al bedreigd zijn. Een van deze verdragen is de Conventie tegen Discriminatie in het Onderwijs (CDE), die het land in 1964 heeft aangenomen. De CDE is het eerste juridisch bindende internationale instrument dat onderwijs als een mensenrecht erkent. Het bevat een bepaling die de rechten van nationale minderheden, zoals inheemse groepen, erkent om hun eigen onderwijsactiviteiten te hebben, inclusief het gebruik of het onderwijzen van hun eigen taal. Een andere overeenkomst die de Filipijnen in 1986 aannam, is het Internationaal Verdrag inzake Burgerlijke en Politieke Rechten (ICCPR), dat de burgerlijke en politieke rechten beschermt, inclusief de vrijheid van discriminatie. Een specifieke bepaling bevordert de rechten van etnische, religieuze of taalminderheden “om van hun eigen cultuur te genieten, hun eigen religie te belijden en uit te oefenen, of hun eigen taal te gebruiken.” De Filipijnen zijn ook ondertekenaar van de Conventie ter Bescherming van het Immaterieel Cultureel Erfgoed (CSICH) in 2006, de Verenigde Naties Verklaring over de Rechten van Inheemse Volkeren (UNDRIP) in 2007 en de Verenigde Naties Conventie inzake de Rechten van Personen met een Handicap (UNCRPD) in 2008. De CSICH heeft tot doel het immaterieel cultureel erfgoed (ICH) te beschermen, voornamelijk door bewustwording te creëren op lokaal, nationaal en internationaal niveau, respect te vestigen voor de praktijken van de gemeenschappen en samenwerking en ondersteuning op internationaal niveau te bieden. De Conventie stelt dat immaterieel cultureel erfgoed tot uitdrukking komt door onder andere orale tradities en uitdrukkingen, waaronder taal als voertuig van het ICH. Ondertussen is de UNDRIP een baanbrekende overeenkomst die instrumenteel is geweest in de bescherming van de rechten van inheemse volkeren “om in waardigheid te leven, hun eigen instellingen, culturen en tradities te onderhouden en te versterken en hun zelfbepaalde ontwikkeling na te streven, in overeenstemming met hun eigen behoeften en aspiraties.” Tot slot bevestigt de UNCRPD dat alle personen met alle soorten handicaps alle mensenrechten en fundamentele vrijheden moeten genieten, inclusief de vrijheid van meningsuiting en opinie, die door de staten moet worden ondersteund door inclusieve maatregelen, zoals het accepteren en faciliteren van het gebruik van gebarentalen, onder anderen. In dit kader is een van de 175 levende inheemse talen in de Filipijnen de Filipijnse Gebarentaal (FSL), die door doven van alle leeftijden als eerste taal wordt gebruikt. Hoewel het opmerkelijk is dat we deze verdragen hebben aangenomen, moet worden benadrukt dat het aannemen van deze internationale overeenkomsten slechts ons uitgangspunt is. Even belangrijk is het eren van onze verplichtingen. We moeten proactiever worden in het benutten van deze overeenkomsten om onze programma’s en beleidsmaatregelen ter behoud en bevordering van alle levende talen in de Filipijnen te versterken, vooral diegenen die al bedreigd zijn. We moeten ook kijken naar en deelnemen aan andere internationale verdragen die van cruciaal belang kunnen zijn in onze strijd om onze talen te redden.

Oorspronkelijk gepubliceerd in Manila Bulletin De Filipijnse grondwet garandeert de burgers vrijheid van meningsuiting, denken en participatie. Deze worden ook gewaarborgd door de acceptatie van het land van het Internationale Verdrag inzake Burgerlijke en Politieke Rechten, dat streeft naar bescherming van burgerlijke en politieke rechten, waaronder vrijheid van meningsuiting en informatie. We kunnen onze ideeën en meningen uiten via spraak, schrift of kunst, onder anderen. Echter, we onderdrukken dit recht wanneer we het voortbestaan en de ontwikkeling van inheemse talen niet ondersteunen. Het VN-expertmechanisme voor de rechten van inheemse volkeren heeft benadrukt: “In staat zijn om in de eigen taal te communiceren is fundamenteel voor menselijke waardigheid en vrijheid van meningsuiting.” Zonder de mogelijkheid om zichzelf uit te drukken, of wanneer het gebruik van de eigen taal beperkt wordt, worden ook de rechten om de meest fundamentele rechten van een individu te eisen—zoals voedsel, water, onderdak, een gezonde omgeving, onderwijs en werk—onderdrukt. Voor onze inheemse volkeren wordt dit nog crucialer, omdat het ook de andere rechten beïnvloedt waarvoor zij strijden, zoals vrijheid van discriminatie, recht op gelijke kansen en behandeling, en recht op zelfbeschikking, onder anderen. In dit verband heeft de Algemene Vergadering van de VN 2022-2032 uitgeroepen tot het Internationaal Decennium van Inheemse Talen (IDIL). Het doel is om “niemand achter te laten en niemand buiten te sluiten” en is in lijn met de 2030 Agenda voor Duurzame Ontwikkeling. Bij de presentatie van het Globale Actieplan van de IDIL heeft UNESCO benadrukt: “Het recht op vrije en onbelemmerde keuze van taalgebruik, uitdrukking en mening, evenals zelfbeschikking en actieve betrokkenheid bij het openbare leven zonder angst voor discriminatie, is een voorwaarde voor inclusiviteit en gelijkheid als belangrijke voorwaarden voor het creëren van open en participatieve samenlevingen.” Het Globale Actieplan streeft ernaar de functionele reikwijdte van het gebruik van inheemse talen in de samenleving te vergroten. Het suggereert tien onderling verbonden thema’s die kunnen helpen bij het behouden, revitaliseren en bevorderen van inheemse talen: (1) kwalitatief onderwijs en levenslang leren; (2) het gebruik van inheemse taal en kennis om honger uit te roeien; (3) het creëren van gunstige omstandigheden voor digitale empowerment en het recht op uitdrukking; (4) geschikte inheemse taalstructuren ontworpen om betere gezondheidszorg te bieden; (5) toegang tot justitie en beschikbaarheid van openbare diensten; (6) het in stand houden van inheemse talen als voertuig van levend erfgoed en cultuur; (7) biodiversiteitsconservatie; (8) economische groei door verbeterde fatsoenlijke banen; (9) gendergelijkheid en empowerment van vrouwen; en (10) langetermijn publiek-private partnerschappen voor de bescherming van inheemse talen. De belangrijkste gedachte is om inheemse talen te integreren en te mainstreamen in alle socio-culturele, economische, ecologische, juridische en politieke domeinen en strategische agenda's. Door dit te doen, ondersteunen we de toegenomen taalvaardigheid, vitaliteit en groei van nieuwe taalgebruikers. Uiteindelijk moeten we ons inspannen om veilige omgevingen te creëren waarin inheemse volkeren zich kunnen uiten in de taal van hun keuze, zonder angst voor oordeel, discriminatie of misverstanden. We moeten inheemse talen omarmen als integraal onderdeel van de holistische en inclusieve ontwikkeling van onze samenlevingen.

Oorspronkelijk gepubliceerd in Manila Bulletin Meer dan tien jaar geleden, slechts een paar maanden voor mijn afstuderen in 2012, bezocht ik de inheemse mensen van de Tagbanua in Sitio Calauit in Palawan. Ik was daar een paar dagen en één ding waar ik me over verwonderde was hoe ze konden overleven zonder elektriciteit, zonder mobiel signaal en met nauwelijks genoeg water. Ze hadden een school waar de klaslokalen waren gebouwd zonder een enkele spijker. Interessant genoeg werden bamboes en hout bijeengehouden door ingewikkeld gevlochten knopen. De infrastructuur van de gemeenschap werd gebouwd door gulpi-mano, een inheemse traditie van bayanihan. Het is moeilijk voor te stellen hoe zulke gemeenschappen in deze tijd kunnen overleven. Terwijl wij allemaal streven naar de nieuwste technologische apparatuur, proberen inheemse gemeenschappen hun traditionele kennis en praktijken intact te houden. En we kunnen er daadwerkelijk veel van leren. In feite kan inheemse kennis helpen om veel van onze milieukwesties op te lossen. Volgens de Wereldbank ligt 36 procent van de nog intacte bossen van de wereld op het land van inheemse volkeren. Bovendien, ondanks dat ze slechts vijf procent van de wereldbevolking uitmaken, beschermen inheemse volkeren 80 procent van de resterende biodiversiteit op aarde. Ze geven zoveel om onze omgeving omdat het de plek is waar ze wonen. In Sitio Calauit zei een van de jongens met wie ik sprak dat hij een van degenen was die regelmatig herbebossing van mangroven uitvoerde. Zijn ouders vertelden hem altijd dat hun overleving ervan afhankelijk was. Volgens de Verenigde Naties Universiteit (UNU) heeft de nauwe relatie van inheemse volkeren met het land hen waardevolle informatie gegeven die ze nu gebruiken om oplossingen te vinden om zich aan te passen aan de veranderingen die door de opwarming van de aarde worden veroorzaakt. Ze gebruiken actief hun traditionele kennis en overlevingsvaardigheden om adaptieve reacties op klimaatverandering te testen. In Guyana bijvoorbeeld verhuizen inheemse volkeren tijdens droogtes van hun savannewoningen naar bosgebieden en zijn ze begonnen cassave te planten op vochtige overstromingsvlakten die te nat zijn voor andere gewassen. Zelfs op het gebied van duurzaam afvalbeheer – bijvoorbeeld in Ghana – maken ze gebruik van innovatieve traditionele praktijken zoals het composteren van organisch voedselafval om bij te dragen aan afvalbeheer. Ze hebben ook een systeem voor het herbestemmen van materialen, zoals het produceren van gordijnkoorden en het bouwen van bakstenen van gerecycled plastic. Bovendien zal het integreren van traditionele wijsheid en nieuwe technologieën duurzame oplossingen opleveren voor zowel de zorgen van inheemse gemeenschappen als voor onze algemene milieukwesties. Bijvoorbeeld, het gebruik van GPS-systemen door de Inuit om informatie van jagers vast te leggen, die vervolgens wordt gecombineerd met wetenschappelijke metingen om kaarten te maken die door de gemeenschap kunnen worden gebruikt. Een ander voorbeeld is in Papoea-Nieuw-Guinea, waar de kennis van de Hewa over vogels die geen veranderingen in hun habitat of verkorte braakperioden verdragen, op een manier werd vastgelegd die nuttig is voor natuurbescherming. Er is een groeiende belangstelling voor de kennis van inheemse volkeren vanwege hun sterke verbondenheid met onze omgeving. We hebben hun wijsheid, ervaring en praktische knowhow nodig om de juiste oplossingen te vinden voor klimaat- en milieukwesties. De weg vooruit is het toepassen van inheemse innovatie. Laten we oplossingen bouwen door traditionele wijsheid te integreren met nieuwe technologieën. Dit zal innovatieve manieren van denken verder aanmoedigen en ook bijdragen aan de bescherming en het behoud van waardevolle inheemse kennis, praktijken en traditionele systemen.