Được xuất bản lần đầu tiên trên Manila Bulletin Hơn một thập kỷ trước, chỉ vài tháng trước khi tôi tốt nghiệp vào năm 2012, tôi đã thăm những người dân bản địa Tagbanua tại Sitio Calauit ở Palawan. Tôi ở đó vài ngày và điều tôi thắc mắc là làm thế nào họ có thể sống sót mà không có điện, không có tín hiệu điện thoại di động và nước thì hầu như không đủ. Họ có một ngôi trường mà các lớp học được xây dựng mà không có một chiếc đinh nào. Điều thú vị là tre và gỗ được gắn kết với nhau bằng những nút thắt được đan rất tinh xảo. Cơ sở hạ tầng của cộng đồng được xây dựng thông qua gulpi-mano, một truyền thống bản địa của bayanihan. Thật khó để tưởng tượng làm thế nào những cộng đồng như vậy có thể tồn tại trong thời đại ngày nay. Trong khi chúng ta ai cũng cố gắng có được các thiết bị công nghệ mới nhất, thì các cộng đồng bản địa lại đang cố gắng giữ gìn những kiến thức và thực hành truyền thống của họ. Và chúng ta thực sự có thể học hỏi rất nhiều từ họ. Thực tế, kiến thức bản địa có thể giúp giải quyết nhiều mối lo ngại về môi trường của chúng ta. Theo Ngân hàng Thế giới, 36% diện tích rừng nguyên sinh còn lại trên thế giới nằm trên đất của các dân tộc bản địa. Hơn nữa, mặc dù chỉ chiếm 5% dân số toàn cầu, nhưng các dân tộc bản địa đang bảo vệ 80% sự đa dạng sinh học còn lại của thế giới. Họ rất quan tâm đến môi trường của chúng ta vì đó là nơi họ sinh sống. Tại Sitio Calauit, một trong những cậu bé tôi trò chuyện đã nói rằng cậu là một trong những người thường xuyên tham gia vào việc tái tạo rừng ngập mặn. Cha mẹ của cậu luôn nói với cậu rằng sự sống còn của họ phụ thuộc vào điều đó. Theo Đại học Liên Hợp Quốc (UNU), mối quan hệ chặt chẽ của các dân tộc bản địa với đất đai đã mang lại cho họ những thông tin quý giá mà họ hiện đang sử dụng để tìm ra các giải pháp đối phó và thích nghi với những thay đổi do biến đổi khí hậu gây ra. Họ đang tích cực sử dụng kiến thức truyền thống và kỹ năng sinh tồn của mình để thử nghiệm các phản ứng thích ứng với biến đổi khí hậu. Ví dụ, các dân tộc bản địa ở Guyana đang di chuyển từ những ngôi nhà ở đồng cỏ của họ đến các khu vực rừng trong mùa hạn hán và bắt đầu trồng sắn trên các vùng đất ngập nước quá ướt để trồng các loại cây khác. Ngay cả trong lĩnh vực quản lý chất thải bền vững — ví dụ, ở Ghana, họ đang sử dụng các phương pháp truyền thống sáng tạo như ủ phân từ chất thải thực phẩm hữu cơ để góp phần vào công tác quản lý chất thải. Họ cũng có hệ thống tái sử dụng vật liệu, chẳng hạn như sản xuất dây rèm và gạch xây dựng từ nhựa tái chế. Hơn nữa, việc kết hợp trí tuệ truyền thống với công nghệ mới sẽ tạo ra các giải pháp bền vững cho cả những mối lo ngại của cộng đồng bản địa và những vấn đề môi trường chung của chúng ta. Ví dụ, việc sử dụng hệ thống GPS của người Inuit để thu thập thông tin từ các thợ săn, sau đó kết hợp với các phép đo khoa học để tạo ra các bản đồ sử dụng cho cộng đồng. Một ví dụ khác là ở Papua New Guinea, nơi kiến thức của người Hewa về các loài chim không chịu được sự thay đổi môi trường sống hoặc chu kỳ đất trống ngắn đã được ghi lại theo cách có ích cho mục đích bảo tồn. Sự quan tâm đến kiến thức của các dân tộc bản địa ngày càng tăng lên vì mối liên kết mạnh mẽ của họ với môi trường của chúng ta. Chúng ta cần trí tuệ, kinh nghiệm và kỹ năng thực tế của họ để tìm ra các giải pháp đúng đắn cho các thách thức về khí hậu và môi trường. Con đường phía trước là áp dụng sáng tạo của các dân tộc bản địa. Hãy xây dựng các giải pháp bằng cách sử dụng trí tuệ truyền thống kết hợp với công nghệ mới. Điều này sẽ thúc đẩy các phương thức suy nghĩ sáng tạo và cũng đóng góp vào việc bảo vệ và bảo tồn kiến thức, thực hành và hệ thống truyền thống quý giá của các dân tộc bản địa.

Được xuất bản lần đầu trên Medium Xin chào! Tên tôi là Anna Mae Lamentillo , và tôi tự hào là người Philippines, một quốc gia giàu sự đa dạng văn hóa và những kỳ quan thiên nhiên, nơi tôi đã đặt chân đến 81 tỉnh. Là một thành viên của nhóm dân tộc Karay-a, một trong 182 nhóm dân tộc bản địa ở đất nước chúng tôi, tôi có sự trân trọng sâu sắc đối với di sản và truyền thống của chúng tôi. Hành trình của tôi đã được định hình bởi những trải nghiệm cả ở quê nhà và ở nước ngoài, khi tôi theo đuổi việc học ở Hoa Kỳ và Vương quốc Anh, đắm mình vào các nền văn hóa và quan điểm khác nhau. Trong suốt những năm qua, tôi đã đảm nhận nhiều vai trò — như một công chức, một nhà báo và một nhân viên phát triển. Những kinh nghiệm làm việc với các tổ chức như UNDP và FAO đã giúp tôi tiếp xúc với những thực tế khắc nghiệt của thiên tai, chẳng hạn như tác động tàn khốc của cơn bão Haiyan, đã cướp đi sinh mạng của 6.300 người. Trong thời gian ở Tacloban và các khu vực xung quanh, tôi đã gặp nhiều câu chuyện về cả sức mạnh và bi kịch, như tình huống đầy đau đớn mà một chàng trai trẻ, sinh viên năm thứ tư, chỉ còn ba tháng nữa là tốt nghiệp, đang phải đối mặt. Anh ấy đang ôn thi cùng bạn gái. Đây lẽ ra là Giáng sinh cuối cùng họ phụ thuộc vào tiền trợ cấp. Họ không biết sóng thần có nghĩa là gì và tiếp tục làm những gì họ đã dự định — học. Họ mơ ước được du lịch cùng nhau sau khi tốt nghiệp. Đó sẽ là lần đầu tiên của họ. Họ chưa bao giờ có tiền để tiết kiệm trước đây. Nhưng trong ba tháng tới, họ nghĩ rằng mọi thứ sẽ ổn. Họ chỉ cần chờ thêm một vài tháng nữa. Dù sao đi nữa, họ đã chờ đợi bốn năm rồi. Điều anh không ngờ tới là cơn bão [bão Haiyan] sẽ mạnh đến mức anh phải chọn giữa việc cứu bạn gái mình và đứa cháu gái một tuổi của cô ấy. Trong nhiều tháng, anh đã nhìn ra biển với nỗi nhớ nhung, tại đúng chỗ mà anh đã tìm thấy bạn gái mình, với một mảnh tôn được dùng làm mái nhà xuyên qua bụng cô. Những trải nghiệm này đã làm nổi bật tầm quan trọng của giáo dục, sự chuẩn bị và sức mạnh cộng đồng trước những thách thức về môi trường. Được thúc đẩy bởi những cuộc gặp gỡ này, tôi đã khởi xướng một chiến lược ba nhánh để chống lại biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường của chúng ta. Thông qua các nền tảng sáng tạo như NightOwlGPT , GreenMatch và Carbon Compass, chúng tôi đang trao quyền cho các cá nhân và cộng đồng để thực hiện các bước chủ động hướng tới sự bền vững và khả năng phục hồi. NightOwlGPT tận dụng sức mạnh của trí tuệ nhân tạo để xóa bỏ rào cản ngôn ngữ và cho phép mọi người đặt câu hỏi bằng phương ngữ địa phương của họ, tạo điều kiện cho sự bao hàm và tiếp cận thông tin. Dù thông qua đầu vào giọng nói hay đánh máy, người dùng nhận được các bản dịch ngay lập tức giúp kết nối các cuộc trò chuyện giữa các ngôn ngữ đa dạng. Mô hình của chúng tôi hiện có thể giao tiếp hiệu quả bằng tiếng Tagalog, Cebuano và Ilokano, nhưng chúng tôi hy vọng sẽ mở rộng sang tất cả 170 ngôn ngữ được nói ở đất nước này. GreenMatch là một nền tảng di động sáng tạo được thiết kế để thu hẹp khoảng cách giữa các cá nhân và doanh nghiệp muốn giảm thiểu lượng carbon của họ và các dự án môi trường cộng đồng rất cần thiết cho sức khỏe của hành tinh. Nó cho phép các nhóm địa phương và bản địa nộp các dự án cộng đồng và hưởng lợi từ việc giảm thiểu carbon, đảm bảo rằng những người bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi biến đổi khí hậu nhận được hỗ trợ. Trong khi đó, Carbon Compass trang bị cho các cá nhân các công cụ để điều hướng các thành phố đồng thời giảm thiểu lượng carbon, thúc đẩy các thực hành thân thiện với môi trường và cuộc sống bền vững. Cuối cùng, tôi mời mỗi bạn tham gia tay trong tay trong hành trình chung của chúng ta hướng tới một tương lai xanh hơn, bền vững hơn. Hãy cùng nhau bảo vệ hành tinh của chúng ta, nâng đỡ các cộng đồng của chúng ta, và xây dựng một thế giới mà mọi tiếng nói đều được lắng nghe và mọi cuộc đời đều được trân trọng. Cảm ơn bạn đã lắng nghe và cam kết cho sự thay đổi tích cực. Cùng nhau, chúng ta có thể tạo ra sự khác biệt.

Được xuất bản lần đầu trên Manila Bulletin Quốc gia quần đảo của chúng ta giàu văn hóa, đa dạng như các hòn đảo của chúng ta. Nó là quê hương của nhiều cộng đồng bản địa, mỗi cộng đồng có ngôn ngữ riêng. Trên thực tế, Philippines có 175 ngôn ngữ bản địa còn sống, theo Ethnologue, cơ quan phân loại các ngôn ngữ này dựa trên mức độ sinh tồn của chúng. Trong số 175 ngôn ngữ còn sống, có 20 ngôn ngữ được coi là “thể chế”, tức là những ngôn ngữ được sử dụng và duy trì bởi các tổ chức ngoài gia đình và cộng đồng; 100 ngôn ngữ được coi là “ổn định” không được duy trì bởi các tổ chức chính thức, nhưng vẫn là chuẩn mực trong gia đình và cộng đồng mà trẻ em vẫn tiếp tục học và sử dụng; trong khi 55 ngôn ngữ được coi là “bị đe dọa”, tức là không còn là chuẩn mực mà trẻ em học và sử dụng. Có hai ngôn ngữ đã “tuyệt chủng”. Điều này có nghĩa là chúng không còn được sử dụng và không ai giữ được cảm giác về bản sắc dân tộc liên quan đến các ngôn ngữ này. Tôi tự hỏi điều gì đã xảy ra với văn hóa và tri thức truyền thống gắn liền với những ngôn ngữ đó. Chúng ta chỉ có thể hy vọng rằng chúng đã được ghi chép đủ để trở thành một phần của lịch sử và sách văn hóa của chúng ta. Nếu chúng ta không bảo tồn và phát huy 55 ngôn ngữ đang bị đe dọa ở đất nước mình, sẽ không lâu nữa chúng cũng sẽ trở thành tuyệt chủng. Có những công ước quốc tế liên quan đến quyền ngôn ngữ bản địa mà Philippines đã áp dụng trong suốt nhiều thập kỷ. Những công ước này có thể hỗ trợ các chương trình nhằm khôi phục sức sống cho các ngôn ngữ đã bị đe dọa. Một trong số đó là Công ước chống Phân biệt đối xử trong Giáo dục (CDE), mà đất nước đã thông qua vào năm 1964. CDE là văn bản pháp lý quốc tế đầu tiên công nhận giáo dục là một quyền con người. Nó có một điều khoản công nhận quyền của các dân tộc thiểu số quốc gia, như các nhóm bản địa, có quyền thực hiện các hoạt động giáo dục riêng, bao gồm việc sử dụng hoặc giảng dạy ngôn ngữ của họ. Một thỏa thuận khác mà Philippines đã thông qua vào năm 1986 là Công ước Quốc tế về Quyền Dân sự và Chính trị (ICCPR), nhằm bảo vệ quyền dân sự và chính trị bao gồm quyền tự do khỏi sự phân biệt. Một điều khoản cụ thể thúc đẩy quyền của các dân tộc, tôn giáo hoặc ngôn ngữ thiểu số “được hưởng văn hóa của riêng họ, được theo đuổi và thực hành tôn giáo của riêng họ, hoặc được sử dụng ngôn ngữ của riêng họ.” Philippines cũng là quốc gia ký kết Công ước về Bảo vệ Di sản Văn hóa Phi vật thể (CSICH) vào năm 2006, Tuyên ngôn của Liên Hợp Quốc về Quyền của các Dân tộc Bản địa (UNDRIP) vào năm 2007, và Công ước của Liên Hợp Quốc về Quyền của Người khuyết tật (UNCRPD) vào năm 2008. CSICH nhằm bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể (ICH) chủ yếu bằng cách nâng cao nhận thức ở cấp độ địa phương, quốc gia và quốc tế, thiết lập sự tôn trọng đối với các thực hành của cộng đồng, và cung cấp sự hợp tác và hỗ trợ ở cấp độ quốc tế. Công ước khẳng định rằng di sản văn hóa phi vật thể được biểu hiện thông qua, giữa những thứ khác, các truyền thống và biểu hiện truyền miệng, bao gồm ngôn ngữ như một phương tiện của ICH. Trong khi đó, UNDRIP là một thỏa thuận quan trọng đã đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ quyền của các dân tộc bản địa “được sống trong phẩm giá, duy trì và củng cố các thể chế, văn hóa và truyền thống của riêng họ và theo đuổi sự phát triển tự quyết của họ, phù hợp với nhu cầu và nguyện vọng của họ.” Cuối cùng, UNCRPD khẳng định rằng tất cả mọi người với tất cả các loại khuyết tật phải được hưởng tất cả các quyền con người và tự do cơ bản, bao gồm quyền tự do ngôn luận và ý kiến, mà các quốc gia thành viên phải hỗ trợ thông qua các biện pháp bao trùm, như chấp nhận và tạo điều kiện cho việc sử dụng ngôn ngữ ký hiệu, trong số những thứ khác. Liên quan đến điều này, một trong 175 ngôn ngữ bản địa còn sống ở Philippines là Ngôn ngữ Ký hiệu Filipino (FSL), được sử dụng như một ngôn ngữ đầu tiên bởi những người khiếm thính ở mọi lứa tuổi. Trong khi điều đáng ghi nhận là chúng ta đã đồng ý với những công ước này, cần phải nhấn mạnh rằng việc thông qua các thỏa thuận quốc tế này chỉ là điểm khởi đầu của chúng ta. Điều quan trọng không kém là tôn trọng các cam kết của chúng ta. Chúng ta phải chủ động hơn trong việc sử dụng những thỏa thuận này để củng cố các chương trình và chính sách của mình nhằm bảo tồn và phát huy tất cả các ngôn ngữ sống ở Philippines, đặc biệt là những ngôn ngữ đã bị đe dọa. Chúng ta cũng phải xem xét và tham gia vào các công ước quốc tế khác có thể đóng vai trò quan trọng trong cuộc chiến bảo vệ ngôn ngữ của chúng ta.

Được xuất bản lần đầu trên Apolitical Hãy tưởng tượng bạn mất đi giọng nói của mình ngay lúc này. Khả năng giao tiếp với những người xung quanh—biến mất. Không còn chia sẻ những suy nghĩ của bạn, không còn bày tỏ cảm xúc, hay tham gia vào các cuộc trò chuyện. Đột nhiên, những từ ngữ từng chảy trôi dễ dàng giờ bị giam cầm bên trong bạn, không có cách nào thoát ra. Đó là một viễn cảnh đáng sợ, một điều mà hầu hết chúng ta sẽ khó tưởng tượng. Nhưng đối với hàng triệu người trên khắp thế giới, tình huống này là một thực tế khắc nghiệt—không phải vì họ đã mất giọng nói về mặt thể chất, mà vì ngôn ngữ của họ đang biến mất. Là người sáng lập NightOwlGPT , tôi đã dành hàng giờ đồng hồ vật lộn với những hệ quả của cuộc khủng hoảng im lặng này. Ngôn ngữ là phương tiện chứa đựng những suy nghĩ, cảm xúc và bản sắc văn hóa của chúng ta. Chúng là cách mà chúng ta thể hiện bản thân, kết nối với người khác và truyền đạt tri thức từ thế hệ này sang thế hệ khác. Tuy nhiên, theo Báo cáo Ethnologue 2023, gần một nửa trong số 7.164 ngôn ngữ đang sống trên thế giới hiện nay đang bị đe dọa. Đó là 3.045 ngôn ngữ có nguy cơ biến mất mãi mãi, có thể trong vòng thế kỷ tới. Hãy tưởng tượng không chỉ mất giọng nói của bạn, mà còn mất đi tiếng nói tập thể của cộng đồng, tổ tiên và di sản văn hóa định nghĩa bạn. Sự tuyệt chủng ngôn ngữ không chỉ là việc mất đi những từ ngữ; đó còn là mất đi những thế giới quan toàn diện, những góc nhìn độc đáo về cuộc sống, và những tri thức văn hóa không thể thay thế. Khi một ngôn ngữ chết đi, những câu chuyện, truyền thống và trí tuệ đã được dệt nên trong đó qua nhiều thế kỷ cũng sẽ ra đi. Đối với những cộng đồng nói những ngôn ngữ bị đe dọa này, sự mất mát là sâu sắc và cá nhân. Nó không chỉ là vấn đề giao tiếp—mà còn là vấn đề bản sắc. Sự Phân Cách Kỹ Thuật Số: Một Rào Cản Hiện Đại Trong thế giới toàn cầu hóa ngày nay, sự phân cách kỹ thuật số càng làm trầm trọng thêm vấn đề tuyệt chủng ngôn ngữ. Khi công nghệ tiến bộ và giao tiếp kỹ thuật số trở thành tiêu chuẩn, những ngôn ngữ thiếu sự đại diện kỹ thuật số sẽ bị bỏ lại phía sau. Sự phân cách kỹ thuật số này tạo ra một rào cản đối với việc tham gia vào cuộc trò chuyện toàn cầu, càng cô lập những người nói ngôn ngữ bị đe dọa. Không có quyền truy cập vào các nguồn tài nguyên kỹ thuật số bằng ngôn ngữ mẹ đẻ của họ, những cộng đồng này thấy mình bị loại trừ khỏi các cơ hội giáo dục, kinh tế và xã hội mà thời đại kỹ thuật số mang lại. Hãy tưởng tượng bạn không thể sử dụng internet, mạng xã hội hoặc các công cụ giao tiếp hiện đại vì chúng không hỗ trợ ngôn ngữ của bạn. Đối với hàng triệu người, đây không phải là một tình huống giả thuyết—đó là thực tế hàng ngày của họ. Thiếu nguồn tài nguyên kỹ thuật số bằng các ngôn ngữ bị đe dọa có nghĩa là những cộng đồng này thường không kết nối được với phần còn lại của thế giới, khiến việc bảo tồn di sản ngôn ngữ của họ càng trở nên khó khăn hơn. Tầm Quan Trọng của Việc Bảo Tồn Đa Dạng Ngôn Ngữ Tại sao chúng ta nên quan tâm đến việc bảo tồn những ngôn ngữ đang bị đe dọa? Cuối cùng, liệu thế giới có không ngừng kết nối hơn thông qua các ngôn ngữ toàn cầu như tiếng Anh, tiếng Quan Thoại, hoặc tiếng Tây Ban Nha? Mặc dù đúng là những ngôn ngữ này được nói rộng rãi, nhưng sự đa dạng ngôn ngữ là rất quan trọng cho sự phong phú của văn hóa nhân loại. Mỗi ngôn ngữ cung cấp một lăng kính độc đáo để nhìn nhận thế giới, góp phần vào sự hiểu biết chung của chúng ta về cuộc sống, thiên nhiên và xã hội. Ngôn ngữ mang trong mình tri thức về hệ sinh thái, phương pháp chữa bệnh, kỹ thuật nông nghiệp, và cấu trúc xã hội đã được phát triển trong nhiều thế kỷ. Các ngôn ngữ bản địa, đặc biệt, thường chứa đựng tri thức chi tiết về môi trường địa phương—tri thức mà không chỉ có giá trị đối với các cộng đồng nói những ngôn ngữ này, mà còn đối với nhân loại nói chung. Sự mất mát của những ngôn ngữ này có nghĩa là mất đi những tri thức này, vào thời điểm mà chúng ta cần những góc nhìn đa dạng để giải quyết các thách thức toàn cầu như biến đổi khí hậu và phát triển bền vững. Hơn nữa, sự đa dạng ngôn ngữ thúc đẩy sự sáng tạo và đổi mới. Những ngôn ngữ khác nhau khuyến khích những cách suy nghĩ, giải quyết vấn đề và kể chuyện khác nhau. Việc mất bất kỳ ngôn ngữ nào làm giảm đi tiềm năng sáng tạo của nhân loại, khiến thế giới của chúng ta trở nên ít sống động và kém tưởng tượng hơn. Vai Trò của Công Nghệ trong Việc Bảo Tồn Ngôn Ngữ Đối mặt với một thách thức to lớn như vậy, chúng ta có thể làm gì để bảo tồn những ngôn ngữ đang bị đe dọa? Công nghệ, thường được coi là thủ phạm trong việc xói mòn sự đa dạng ngôn ngữ, cũng có thể là một công cụ mạnh mẽ cho việc bảo tồn. Các nền tảng kỹ thuật số hỗ trợ việc học ngôn ngữ, dịch thuật và trao đổi văn hóa có thể giúp giữ cho các ngôn ngữ bị đe dọa sống động và có ý nghĩa trong thế giới hiện đại. Đây là động lực đằng sau NightOwlGPT . Nền tảng của chúng tôi sử dụng AI tiên tiến để cung cấp dịch vụ dịch thuật và học ngôn ngữ theo thời gian thực bằng các ngôn ngữ đang bị đe dọa. Bằng cách cung cấp những dịch vụ này, chúng tôi giúp thu hẹp khoảng cách kỹ thuật số, tạo điều kiện cho những người nói ngôn ngữ bị đe dọa tiếp cận cùng các nguồn tài nguyên kỹ thuật số và cơ hội như những người nói các ngôn ngữ được sử dụng rộng rãi hơn. Những công cụ này không chỉ bảo tồn ngôn ngữ mà còn trao quyền cho các cộng đồng bằng cách cho họ khả năng giao tiếp và tham gia vào bối cảnh kỹ thuật số toàn cầu. Hơn nữa, công nghệ có thể tạo điều kiện cho việc ghi chép và lưu trữ các ngôn ngữ bị đe dọa. Thông qua các bản ghi âm và video, văn bản viết và cơ sở dữ liệu tương tác, chúng ta có thể tạo ra những hồ sơ toàn diện về những ngôn ngữ này cho các thế hệ tương lai. Việc ghi chép này rất quan trọng cho nghiên cứu ngôn ngữ, giáo dục, và việc tiếp tục sử dụng các ngôn ngữ này trong đời sống hàng ngày. Trao Quyền cho Các Cộng Đồng Thông Qua Việc Bảo Tồn Ngôn Ngữ Cuối cùng, việc bảo tồn các ngôn ngữ đang bị đe dọa không chỉ là việc cứu vãn từ ngữ—mà còn là việc trao quyền cho các cộng đồng. Khi mọi người có công cụ để duy trì và phục hồi ngôn ngữ của mình, họ cũng có phương tiện để bảo tồn bản sắc văn hóa của mình, củng cố cộng đồng của họ, và đảm bảo rằng tiếng nói của họ được lắng nghe trong cuộc trò chuyện toàn cầu. Hãy tưởng tượng niềm tự hào của một người trẻ tuổi học ngôn ngữ tổ tiên của họ thông qua một ứng dụng, kết nối với di sản của họ theo cách mà các thế hệ trước không thể. Hãy tưởng tượng một cộng đồng sử dụng các nền tảng kỹ thuật số để chia sẻ câu chuyện, truyền thống và tri thức của họ với thế giới. Đây là sức mạnh của việc bảo tồn ngôn ngữ—nó về việc trả lại cho mọi người tiếng nói của họ. Kết luận: Lời Kêu Gọi Hành Động Hãy tưởng tượng rằng bạn đang mất giọng ngay lúc này. Bạn sẽ xử lý như thế nào? Đối với hàng triệu người, đây không phải là một câu hỏi tưởng tượng mà là một vấn đề sinh tồn. Sự mất mát ngôn ngữ là sự mất mát của một tiếng nói, một nền văn hóa và một cách sống. Điều này phụ thuộc vào tất cả chúng ta—các chính phủ, nhà giáo dục, nhà công nghệ và công dân toàn cầu—để hành động. Bằng cách hỗ trợ các sáng kiến bảo tồn sự đa dạng ngôn ngữ và thu hẹp khoảng cách kỹ thuật số, chúng ta có thể đảm bảo rằng mọi tiếng nói đều được lắng nghe, mọi nền văn hóa đều được trân trọng và mọi ngôn ngữ tiếp tục định hình thế giới của chúng ta. Tại NightOwlGPT , chúng tôi tin rằng việc mất giọng không nhất thiết phải là hồi kết của câu chuyện. Cùng nhau, chúng ta có thể viết nên một chương mới—một chương mà mỗi ngôn ngữ, mỗi nền văn hóa và mỗi con người đều có một vị trí trong câu chuyện toàn cầu.

Được xuất bản lần đầu trên Manila Bulletin Hiến pháp Philippines đảm bảo quyền tự do ngôn luận, tư tưởng và tham gia của công dân. Những quyền này cũng được đảm bảo thông qua việc quốc gia chấp nhận Công ước Quốc tế về Quyền Dân sự và Chính trị, nhằm bảo vệ các quyền dân sự và chính trị, bao gồm tự do ngôn luận và thông tin. Chúng ta có thể bày tỏ ý tưởng và quan điểm của mình thông qua lời nói, viết, hoặc thông qua nghệ thuật, và nhiều hình thức khác. Tuy nhiên, chúng ta đang chèn ép quyền này khi không hỗ trợ việc tiếp tục sử dụng và phát triển các ngôn ngữ bản địa. Cơ chế Chuyên gia của Liên Hợp Quốc về Quyền của Người bản địa nhấn mạnh rằng: "Khả năng giao tiếp bằng ngôn ngữ của mình là điều cơ bản đối với phẩm giá con người và tự do ngôn luận." Thiếu khả năng diễn đạt bản thân, hoặc khi việc sử dụng ngôn ngữ của chính mình bị hạn chế, quyền yêu cầu các quyền cơ bản nhất của một cá nhân—chẳng hạn như thực phẩm, nước, chỗ ở, môi trường lành mạnh, giáo dục, việc làm—cũng bị dập tắt. Đối với các dân tộc bản địa, điều này trở nên càng quan trọng hơn vì nó cũng ảnh hưởng đến các quyền khác mà họ đã đấu tranh, chẳng hạn như quyền tự do khỏi phân biệt đối xử, quyền bình đẳng trong cơ hội và đối xử, quyền tự quyết, trong số những quyền khác. Liên quan đến vấn đề này, Đại hội đồng Liên Hợp Quốc đã tuyên bố giai đoạn 2022-2032 là Thập kỷ Quốc tế về Ngôn ngữ Bản địa (IDIL). Mục tiêu của nó là “không bỏ lại ai và không ai bị loại trừ” và phù hợp với Chương trình Nghị sự 2030 cho Phát triển Bền vững. Trong việc trình bày Kế hoạch Hành động Toàn cầu của IDIL, UNESCO nhấn mạnh rằng, “Quyền lựa chọn tự do không bị cản trở về việc sử dụng ngôn ngữ, diễn đạt và ý kiến cũng như tự quyết và tham gia tích cực vào đời sống công cộng mà không sợ bị phân biệt đối xử là điều kiện tiên quyết cho sự bao trùm và bình đẳng như những điều kiện chính cho việc tạo ra các xã hội mở và tham gia.” Kế hoạch Hành động Toàn cầu nhằm mở rộng phạm vi chức năng của việc sử dụng ngôn ngữ bản địa trong toàn xã hội. Nó đề xuất mười chủ đề liên kết có thể giúp bảo tồn, phục hồi và thúc đẩy ngôn ngữ bản địa: (1) giáo dục chất lượng và học tập suốt đời; (2) việc sử dụng ngôn ngữ và tri thức bản địa để xóa đói giảm nghèo; (3) thiết lập điều kiện thuận lợi cho việc trao quyền kỹ thuật số và quyền diễn đạt; (4) khung ngôn ngữ bản địa thích hợp được thiết kế để cung cấp dịch vụ y tế tốt hơn; (5) quyền tiếp cận công lý và sẵn có dịch vụ công; (6) duy trì ngôn ngữ bản địa như một phương tiện của di sản sống và văn hóa; (7) bảo tồn đa dạng sinh học; (8) tăng trưởng kinh tế thông qua việc nâng cao công việc tốt; (9) bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ; và (10) hợp tác công tư lâu dài để bảo tồn ngôn ngữ bản địa. Ý tưởng chính là tích hợp và đưa ngôn ngữ bản địa vào tất cả các lĩnh vực và chương trình chiến lược về văn hóa xã hội, kinh tế, môi trường, pháp lý và chính trị. Bằng cách làm như vậy, chúng ta hỗ trợ sự gia tăng khả năng sử dụng ngôn ngữ, sự sống động và sự phát triển của người sử dụng ngôn ngữ mới. Cuối cùng, chúng ta phải cố gắng tạo ra những môi trường an toàn nơi các dân tộc bản địa có thể diễn đạt bản thân bằng ngôn ngữ mà họ chọn, mà không sợ bị đánh giá, phân biệt đối xử hoặc hiểu lầm. Chúng ta phải coi ngôn ngữ bản địa là phần không thể thiếu trong sự phát triển toàn diện và bao trùm của xã hội chúng ta.